-
รายงานการดำเนินงานโครงการฯ
กองกิจการนักศึกษา มหิดล
รายงานการดำเนินงาน
โครงการขับเคลื่อนปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงด้วยพลังนิสิตนักศึกษามหาวิทยาลัยมหิดล
1.1 หลักการและเหตุผล
ด้วยรัฐบาลได้จัดทำแผนยุทธศาสตร์การบูรณาการการขับเคลื่อนการพัฒนาตามปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อใช้เป็นกรอบและแนวทางในการบูรณาการการปฏิบัติงานร่วมกัน สถาบันการศึกษามีส่วนสำคัญอย่างยิ่งในการขับเคลื่อนปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อให้ประชาชนมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นและพึ่งพาตัวเองได้ มูลนิธิรากแก้วจึงจัดทำ “โครงการขับเคลื่อนปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงด้วยพลังนิสิตนักศึกษา” โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างเยาวชนคนรุ่นใหม่ขับเคลื่อนปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงให้เกิดผลอย่างเป็นรูปธรรม และสนับสนุนให้สถาบันการศึกษาทำงานอย่างบูรณาการร่วมกับทุกภาคส่วนในการขับเคลื่อนการพัฒนาตามปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง (รูปที่ 1)
เมื่อวันที่ 9 มีนาคม 2560 มูลนิธิรากแก้วได้ลงนามบันทึกข้อตกลงความร่วมมือกับมหาวิทยาลัยมหิดล ซึ่งความร่วมมือดังกล่าวครอบคลุมเรื่องการพัฒนาพื้นที่เป้าหมายเพื่อให้เป็นพื้นที่เรียนรู้และปฏิบัติการสำหรับนักศึกษาและคณาจารย์ การพัฒนาศักยภาพนิสิตนักศึกษา การพัฒนาหลักสูตรการเรียนการสอนและการสรุปบทเรียนเพื่อนำไปขยายผลการในสถาบันการศึกษาอื่นๆ (รูปที่ 2) โดยมีเป้าหมายเพื่อให้นักศึกษาที่เข้าร่วมโครงการมีความรู้ความเข้าใจกระบวนการพัฒนาตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันและเกิดเป็นเครือข่ายนิสิตนักศึกษาขับเคลื่อนการพัฒนาตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงที่สร้างประโยชน์ให้กับชุมชนและสังคม
มหาวิทยาลัยมหิดลได้รับมอบหมายให้เป็นแกนนำขับเคลื่อนงานในเขตภาคกลาง โดยสนับสนุน 2 ยุทธศาสตร์ ได้แก่ ยุทธศาสตร์ที่ 1 ส่งเสริมการขับเคลื่อนการพัฒนาตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในภาคเกษตรและชนบท และ ยุทธศาสตร์ที่ 2 ส่งเสริมการขับเคลื่อนการพัฒนาตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงในภาคการศึกษา
1.2 วัตถุประสงค์และเป้าหมาย
1.2.1 วัตถุประสงค์
- เพื่อเสริมสร้างเครือข่ายและกระบวนการเรียนรู้นอกห้องเรียนแบบมีส่วนร่วม ที่มุ่งแก้ไขปัญหาจริงของชาวบ้านในพื้นที่ ด้วยการวิจัยและพัฒนาตามแนวทางปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
- เพื่อส่งเสริมให้นักศึกษาและคณาจารย์นำความรู้ความสามารถของตน มาประยุกต์ใช้ในการดำเนินโครงการโดยใช้หลักพัฒนาตามแนวพระราชดำริและปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงผ่านโครงการวิจัย การจัดการเรียนการสอน และการบริการวิชาการ
- สร้างความรู้เชิงแบบจำลองการพัฒนา จากการปฏิบัติจริง ตลอดห่วงโซ่การพัฒนา (development chain) ตั้งแต่ การวางแผน การดำเนินงาน การวัดผลสำเร็จ และการประเมินผลกระทบทางสังคม (ต้นน้ำ-กลางน้ำ-ปลายน้ำ)
แผนยุทธศาตร์การบูรณาการการขับเคลื่อนการพัฒนาตามปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
ขั้นตอนกิจกรรมตามโครงการขับเคลื่อนปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงด้วยพลังนิสิตนักศึกษา
1.2.2 เป้าหมาย
- นักศึกษาสามารถใช้ชีวิตอย่างมีภูมิคุ้มกัน โดยนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาประยุกต์ใช้ในการดำเนินชีวิต
- เกิดการพัฒนาหลักสูตรรายวิชา ที่มีการนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอพียงไปประยุกต์ใช้ในการเรียนการสอน โดยใช้พื้นที่ชุมชนเป็นห้องเรียนในการเรียนรู้ของนักศึกษา และคณาจารย์
- มหาวิทยาลัยได้เครื่องมือในการพัฒนาบัณฑิตให้เป็นคนดี มีคุณภาพ มีจิตสำนึกในการทำประโยชน์เพื่อสังคม และประเทศชาติต่อไป
- เกิดเครือข่ายการวิจัยและพัฒนาชุมชนของมหาวิทยาลัยมหิดล
1.3 ผลที่คาดว่าจะได้รับ
1.3.1 เชิงสังคม เศรษฐกิจและวัฒนธรรม
- เกิดกระบวนการทำงานและการเรียนรู้อย่างมีส่วนร่วมอันเป็นแบบอย่างที่สามารถนำไปขยายผลยังชุมชนอื่นๆ ได้
- ประชาชนมีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้นทางเศรษฐกิจ เพิ่มรายได้ ลดรายจ่ายของครัวเรือน
- โครงสร้างพื้นฐานการพัฒนาอาชีพดีขึ้น ชาวบ้านได้มีวิถีชีวิตตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียงมากขึ้น ทั้งในเชิงการเกษตร เศรษฐกิจสร้างสรรค์ นวัตกรรมการบริการ และการท่องเที่ยวเชิงสุขภาวะฐานชุมชน
- ประชาชนมีสุขภาพดีขึ้นจากการได้รับอาหารปลอดภัย และอยู่ในสภาพแวดล้อมที่มีสุขอนามัย
1.3.2 สิ่งแวดล้อมและทรัพยากร
- เกิดการพัฒนาคุณภาพชีวิตของคนในชุมชนและสิ่งแวดล้อมในชุมชนให้ดีขึ้น
- จำนวนพื้นที่ที่ทำเกษตรกรรมที่ลดการใช้สารเคมี เพิ่มมากขึ้น
- คุณภาพสิ่งแวดล้อม ดิน น้ำ ดีขึ้น
- ภูมิทัศน์ และภูมิทัศน์ทางวัฒนธรรม ได้รับการปรับปรุงให้สะอาด สวยงาม อย่างพอเหมาะ พอควรกับสภาพแวดล้อมทางกายภาพของพื้นที่
1.3.3 วิชาการ
- ผลงานวิชาการด้านการพัฒนาและวิจัยชุมชนตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียง รูปแบบต่าง ๆ
- แบบจำลองการเรียนรู้ที่บูรณาการระหว่างภาคทฤษฎีและการปฏิบัติ ที่มุ่งแก้ไขปัญหาและพัฒนาที่มาจากฐานชีวิตจริงของชุมชน (community-based holistic action learning)
1.3.4 นโยบาย
- นักศึกษาได้เรียนรู้กระบวนการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วมเกิดเครือข่ายการเรียนรู้และการพัฒนาร่วมกันทุกภาคส่วนโดยนำความรู้ความสามารถที่ตนเองเรียนมา มาประยุกต์ใช้ดำเนินโครงการ โดยใช้หลักพัฒนาตามแนวพระราชดำริและปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
- นักศึกษาได้เรียนรู้แนวทางการทำงานอย่างมีระบบโดย ใช้หลักการทรงงาน 23 ประการของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว พัฒนาตามแนวพระราชดำริ เรื่อง “เข้าใจ เข้าถึง พัฒนาและหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง”
- นักศึกษามีความรู้ ความเข้าใจและเห็นถึงความสำคัญของปัญหาสังคม โดยได้เรียนรู้การแก้ไขปัญหาแบบบูรณาการการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน
- อาจารย์ นักวิจัย บุคลากร และนักศึกษาได้เป็นส่วนหนึ่งในการในการช่วยให้ประชาชนในชุมชนมีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้นในด้านเศรษฐกิจ สังคม สิ่งแวดล้อมและวัฒนธรรม
1.5 ผู้ที่มีส่วนได้ส่วนเสียของโครงการ
- ประชาชนอำเภอพุทธมณฑล
- นักศึกษารากแก้วมหาวิทยาลัยมหิดล
- ส่วนงานราชการส่วนท้องถิ่น
1.6 ขอบเขตพื้นที่
พื้นที่เป้าหมายในการดำเนินโครงการ คือ อำเภอพุทธมณฑล จังหวัดนครปฐม ประกอบไปด้วย 3 ตำบล 6 หมู่บ้าน ได้แก่
- ตำบลมหาสวัสดิ์ หมู่ 3 บ้านศาลาดิน
- ตำบลศาลายา หมู่ 5 บ้านสหพร
- ตำบลศาลายา หมู่ 1 บ้านวัดสุวรรณ
- ตำบลคลองโยง หมู่ 4 บ้านวัดมะเกลือ
- ตำบลคลองโยง หมู่ 6 บ้านคลองโยงใหม่
- ตำบลคลองโยง หมู่ 8 บ้านสหกรณ์
1.7 การออกแบบโครงการ (Project design)
การออกแบบโครงการรากแก้วมหาวิทยาลัยมหิดล