Personal Transform

โครงการการพัฒนาศักยภาพนักศึกษามหาวิทยาลัยมหิดลด้วยกระบวนการ Transformative Learning

ความเป็นมา

จากนโยบายการดำเนินงานเพื่อสนับสนุนยุทธศาสตร์ของมหาวิทยาลัยด้าน Excellence in Outcome based education for globally-competent graduates โดยฝ่ายการศึกษามีการดำเนินการ Education Transform และฝ่ายกิจการนักศึกษามีการดำเนินการประกอบด้วย Student Transform Personnel Transform และTeacher Transform จึงนำมาซึ่งการจัดอบรมโครงการฝึกอบรมหลักสูตรการฝึกกระบวนกรเพื่อพัฒนานักศึกษาของมหาวิทยาลัยมหิดลTOT (Training of Trainer) เพื่อสร้างกระบวนกร และเตรียมความพร้อมของบุคลากรให้มีความรู้ความเข้าใจในการจัดกระบวนการเรียนรู้ที่เกื้อกูลให้ผู้เรียนได้ค้นพบและตระหนักรู้ในศักยภาพความเป็นมนุษย์ที่แท้จริงของตนเอง

บทบาทของครูกระบวนกร

กระบวนกรคือ ผู้ที่มีบทบาทในการจัดกระบวนการเรียนรู้ที่เกื้อกูลให้ผู้เรียนได้ค้นพบและตระหนักรู้ ในศักยภาพความเป็นมนุษย์ที่แท้ของตนเอง ครอบคลุมถึงการร้อยเรียงเชื่อมประสานทั้งเนื้อหา กระบวนการ วิธีการ และกิจกรรม การเรียนรู้ต่างๆ ที่หลากหลาย เพื่อเกื้อกูลส่งเสริมให้ผู้เข้าร่วมได้เรียนรู้และฝึกฝนขัดเกลาตนเอง ทั้งในแง่ของมุมมอง วิธีคิด จิตใจ รวมตลอดถึงท่าทีและ พฤติกรรม ที่สอดคล้องกับจุดหมายของการดำเนินชีวิตตามหลักปรัชญาหรือภูมิปัญญาของตะวันออก ซึ่งอยู่บนพื้นฐานของความเชื่อที่ว่า มนุษย์ทุกคนมีศักยภาพที่จะเข้าถึงและหลอมรวม เป็นหนึ่งเดียวกับจุดหมายทั้ง 2 ระดับได้ หากว่ามีเหตุปัจจัยหรือองค์ประกอบทั้งภายนอกและ ภายในเกื้อกูลส่งเสริมต่อการเรียนรู้หรือการฝึกฝนขัดเกลาตนเองอย่างต่อเนื่อง จนหลอมรวมเป็น หนึ่งเดียวกับวิถีชีวิต การนำพาผู้คนไปบนเส้นทางการเรียนรู้และการฝึกฝนขัดเกลาตนเอง คนจัดกระบวนการ เรียนรู้หรือกระบวนกร จึงจำเป็นต้องเข้าใจทั้งในแง่ปรัชญา แนวคิด ทฤษฎี องค์ความรู้ หลักการ รวมทั้งมีทักษะพื้นฐานในการแสวงหาความรู้ความจริงร่วมกับผู้เข้าร่วม พร้อมที่จะสร้างเหตุปัจจัย ทั้งภายในและภายนอก ให้เกื้อกูลส่งเสริมต่อการเรียนรู้และฝึกฝนขัดเกลาของผู้เรียน ซึ่งถือว่าเป็นหัวใจสำคัญ ที่ระบบการศึกษากระแสหลักในปัจจุบันไม่ได้ให้ความสำคัญหรือละเลยและมองข้าม บางครั้งก็ไปให้ความสำคัญเพียงแค่กายภาพ เช่น ห้องเรียนและอาคารสถานที่ เป็นต้น แท้จริง แล้วเราสามารถ สร้างเหตุปัจจัยหรือองค์ประกอบ ที่สามารถเกื้อกูลต่อการเข้าถึงศักยภาพแท้จริง ของมนุษย์ได้ หากว่าเราเข้าใจถึงแก่นแท้ของการเรียนรู้และการฝึกฝนขัดเกลาตนเอง ซึ่งเป็น จิตวิญญาณที่มาแต่เดิมของบรรพบุรุษชาวตะวันออก ดังที่เราจะเห็นได้ว่า “ปรัชญาแนวคิดของ ตะวันออกเกือบทุกสาขา ต่างก็ให้ความสาคัญในการเรียนรู้และฝึกฝนขัดเกลาตนเอง เพื่อหลอมรวมเป็นหนึ่งเดียวกับความจริง” (ชเนตตี ทินนาม เพริศพรรณ แดนศิลป์ และจรายุทธ สุวรรณชนะ, 2560:26)

วัตถุประสงค์การอบรม

เรียนรู้และเข้าใจทฤษฎี แนวคิดต่าง ๆ ในการจัดกระบวนการเรียนรู้ที่เกื้อกูลส่งเสริมให้ผู้เข้าร่วมได้ฝึกฝนขัดเกลาตนเองและพัฒนาศักยภาพความเป็นมนุษย์
ฝึกทักษะการจัดกระบวนการเรียนรู้ ที่เกื้อกูล ส่งเสริมให้ผู้เข้าร่วมได้ฝึกฝนขัดเกลาตนเองและพัฒนาศักยภาพความเป็นมนุษย์
เรียนรู้และเข้าใจกระบวนการ วิธีการ รวมทั้งเครื่องมืต่าง ๆ ที่ใช้ในการจัดกระบวนการเรียนรู้ที่เกื้อกูลส่งเสริม ให้ผู้เข้าร่วมได้ฝึกฝนขัดเกลาตนเองและพัฒนาศักยภาพความเป็นมนุษย์ที่แท้

กระบวนการ/วิธีการเรียนรู้ร่วมกัน

ศูนย์จิตตปัญญาศึกษา มหาวิทยาลัยมหิดล ได้ออกแบบกระบวนการเรียนรู้ประจำวัน และวิธีการจัดอบรม ที่มุ่งเน้นหรือส่งเสริมให้ผู้เข้าร่วมอบรมได้มีส่วนร่วมในการสร้างการเรียนรู้อย่างแท้จริง พร้อมทั้งให้ความสำคัญกับการแสวงหาความรู้ความจริงร่วมกัน โดยที่มีกระบวนกรและทีม เป็นผู้นำพาการเรียนรู้และช่วยเกื้อกูลส่งเสริมผู้เข้าร่วมได้สร้างองค์ความรู้ร่วมกัน ทั้งที่เกิดจากประสบการณ์ตรงในการดำเนินชีวิต และประสบการณ์ตรงที่เกิดจากการทำกิจกรรมร่วมกัน เช่น กิจกรรมแบบผ่านประสบการณ์ ละคร บทบาทสมมุติ การทำงานศิลปะ การดูหนังและสารคดีต่าง ๆ มีกระบวนกรเป็นส่วนหนึ่งของการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ไปพร้อมกับผู้เข้าร่วมอบรม และคอยเติมเต็มหรือสรุปเชื่อมโยงเนื้อหาการอบรมให้คลอบคลุมเนื้อหาต่าง ๆ ที่กล่าวไว้อย่างรอบด้าน ด้วยระยะเวลาในการอบรม 10 วัน เป็นเรื่องที่ท้าทายสำหรับผู้เข้าร่วมอบรมที่จะนำพาตนเองออกจากภาระงานประจำไปร่วมแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับผู้อื่น ยอมปล่อยวางตัวตน ตำแหน่งหน้าที่การงาน และเป็นเรื่องที่ท้าทายของกระบวนกรผู้จัดกระบวนการอบรมที่จะนำพาผู้เข้าร่วมอบรมให้นำพาใจมาเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม เปิดพื้นที่ในการแลกเปลี่ยนเรียนรู้จากประสบการณ์ในชีวิตจริงของแต่ละคนพร้อมทั้งมุ่งเน้นสร้างความสัมพันธ์อันดีระหว่างกัน เกิดแรงบันดาลใจในการฝึกฝนตนเองอย่างต่อเนื่อง โดยมีตารางกิจกรรมประจำวันในการอบรม ดังนี้

ตารางการจัดกิจกรรมประจำวัน การอบรมหลักสูตรการฝึกเป็นกระบวนกร

วัน	ช่วงเช้า 09.00-12.00 น.	ช่วงบ่าย 13.00-17.00 น.	ช่วงค่ำ 19.00-21.00 น.
วันที่ 1	– แนะนำตัว – แนะนำเนื้อหา – แนะนำวิธีการ	– ความคาดหวัง – จัดการความเครียด – พลวัตรความสัมพันธ์	– การฟัง 2 แบบ – ฝึกทักษะการรับฟัง
วันที่ 2	– ฐาคิดการเรียนรู้ – การพัฒนาปัญญา – ความรู้ 2 แบบ	– การสร้างความไว้วางใจ – ผู้โอบอุ้มหล่อเลี้ยงการเรียนรู้	– ฝึกทักษะการรับฟัง
วันที่ 3	– ท้องฟ้ากับก้อนเมฆ – แหล่งอำนาจ	– อำนาจ 3 แบบ – ฝึกจับประเด็น	– ดูหนังเพื่อการเรียนรู้
วันที่ 4	– สรุปบทเรียนจากการดูหนัง – การศึกษา 2 แบบ	– การตั้งคำถาม – การฝึกทักษะตั้งคำถาม เพื่อสร้างการเรียนรู้	– ฝึกทักษะการสะท้อนกลับ
วันที่ 5	– กิจกรรมขอบคุณ – คลังคำ	– กิจกรรมการเรียนรู้ -ฝึกถอดบทเรียน	– การค้นหาอำนาจภายใน
วันที่ 6	– การคิดเชิงระบบ – จุดหมายที่แท้ของการเรียนรู้ – World Cafe	– กรอบคิดการฝึกกระบวนกร – ฝึกออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้	– สรุปบทเรียนจากหนังสือดอกไม้และความหวัง
วันที่ 7	– ฝึกจัดกระบวนการเรียนรู้	– ฝึกจัดกระบวนการเรียนรู้	– แลกของรัก
วันที่ 8	– ฝึกจัดกระบวนการเรียนรู้	– สรุปบทเรียนจากการฝึกจัดกระบวนการเรียนรู้ – ฝึกออกแบบกระบวนการเรียนรู้	– ฝึกออกแบบกระบวนการเรียนรู้
วันที่ 9	– ฝึกจัดกระบวนการเรียนรู้	– ฝึกจัดกระบวนการเรียนรู้	– ฝึกจัดกระบวนการเรียนรู้
วันที่ 10	– กรอบคิดการเรียนรู้ – หลักคิดการเรียนรู้ – สรุป/ประเมิน	วันสุดท้ายของการอบรม เลิกเวลา 13.00 น.

ที่มา: ศูนย์จิตตปัญญาศึกษา โครงการฝึกอบรมหลักสูตรการฝึกเป็นกระบวนกร มหาวิทยาลัยมหิดล ,2558

ภาพกิจกรรมการเรียนรู้ร่วมกัน

กระบวนกรพัฒนานักศึกษาเพื่อนำไปสู่คุณลักษณะบัณฑิตที่พึงประสงค์ของมหาวิทยาลัยมหิดล

รวมจำนวน 58 คน จากการอบรม 3 รุ่น