เผยแพร่:
เผยแพร่:
อาจารย์ประภัสสร พิมพาสาร
ภาควิชาการพยาบาลรากฐาน คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์เหมาะกับช่วงวัยโดยเฉพาะในผู้สูงอายุนั้น ส่งผลต่อสุขภาพและคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุเป็นอย่างมาก เนื่องจากผู้สูงอายุส่วนใหญ่จะมีความเสื่อมตามวัย ทำให้สมรรถภาพการทำงานของอวัยวะต่างๆ ลดลง ส่งผลให้การนำพลังงานไปใช้มีประสิทธิภาพต่ำลง ซึ่งอาจกล่าวได้ว่าความเสื่อมในผู้สูงอายุส่วนใหญ่เกิดขึ้นหลายด้าน ดังนี้
จากปัญหาความเสื่อมถอยที่กล่าวมาข้างต้น จะนำไปสู่ภาวะที่เรียกว่า “ทุพโภชนาการ” หรือ ภาวะขาดสารอาหาร คือการที่ร่างกายได้รับสารอาหารหรือพลังงานในปริมาณที่ไม่เหมาะสม สาเหตุเกิดจากภาวะต่าง ๆ ของร่างกาย เช่น เบื่ออาหาร เคี้ยวกลืนลำบาก สำลักอาหาร การขาดน้ำ เป็นต้น ส่งผลต่อเนื่องกับร่างกายตามมาคือ น้ำหนักลด ภูมิต้านทานในร่างกายลดลง มีอาการท้องเสีย ท้องผูก และร่างกายขาดสารอาหารที่จำเป็น เป็นต้น สำหรับผู้ที่มีโรคประจำตัวอาจส่งผลด้านลบต่อการควบคุมโรคให้เป็นไปตามแผนการรักษา
ดังนั้น การเลือกรับประทานอาหาร ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยให้ผู้สูงอายุมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น โดยมีข้อแนะนำ ดังนี้
– ควบคุมแคลอรี่ที่รับประทานในแต่ละวันไม่ให้เกินต่อความจำเป็นของร่างกาย ประมาณ 1,400-1,800 Kcal. /วัน
– รับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ ใน 1 วัน ควรเป็นอาหารที่สามารถเคี้ยวได้ง่าย ย่อยได้ง่าย รสไม่จัด มีความหลากหลาย และมีกากใยสูง เพื่อช่วยในการย่อยและดูดซึมสารอาหารที่ดี
– เสริมโปรตีนให้ร่างกาย เพื่อซ่อมแซมเนื้อเยื่อ รักษามวลกล้ามเนื้อ ป้องกันโรคมวลกล้ามเนื้อน้อย (Sarcopenia) และเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน ผู้สูงอายุบริโภคโปรตีนอย่างน้อย 1 g./น้ำหนักตัว 1 kg. เน้นโปรตีนคุณค่าสูง เช่น ไข่ ปลา ไก่ นมและผลิตภัณฑ์จากนม โปรตีนจากถั่วและธัญพืช โดยเฉพาะผลิตภัณฑ์จากถั่วเหลือง เป็นต้น
– รับประทานอาหารที่มีไขมันดี เช่น เนื้อปลา ไข่ ธัญพืช อโวคาโด ฯลฯ ไขมันดีมีส่วนช่วยในการสังเคราะห์ฮอร์โมนต่าง ๆ ในร่างกาย โดยเฉพาะในผู้สูงอายุช่วยลดปัญหาไขมันและคอเลสเตอรอลในร่างกายได้ อีกทั้งยังช่วยดูดซึมวิตามินที่ละลายในไขมัน (เช่น วิตามิน A, D, E, K) และหลีกเลี่ยงไขมันอิ่มตัวและไขมันทรานส์ เช่น เนื้อติดมัน
– ควบคุมการบริโภคโซเดียม หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารหมักดอง อาหารแปรรูป อาหารกึ่งสำเร็จรูป อาหารกระป๋อง ขนมกรุบกรอบ ฯลฯ ลดความเสี่ยงของโรคความดันโลหิตสูงและโรคหัวใจ
– ดื่มน้ำให้เพียงพอ อยู่ที่ประมาณ 1.5 – 2 ลิตร หรือ 8 แก้วต่อวัน หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่มีน้ำตาลสูง เช่น น้ำอัดลม เครื่องดี่มแอลกอฮอล์ รวมทั้งเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน เช่น ชา กาแฟ
– เลือกรับประทานคาร์โบไฮเดรตเชิงซ้อน เช่น ข้าวกล้อง ธัญพืชไม่ขัดสี เพื่อพลังงานที่ยั่งยืนและควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด
– ควรแบ่งอาหารเป็นมื้อเล็ก ๆ หลายมื้อ เพื่อช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการย่อยอาหาร และกระตุ้นความอยากอาหารของผู้สูงอายุ การออกกำลังกาย เป็นอีกวิธีที่จะช่วยกระตุ้นให้ร่างกายรู้สึกหิวและมีความอยากอาหารมากขึ้น
– ควรรับประทานอาหารตามคำแนะนำของแพทย์ เพื่อการดูแลโรคเรื้อรังให้มีประสิทธิภาพ
นอกจากนี้ “สภาพจิตใจ” ก็มีส่วนสำคัญสำหรับผู้สูงอายุ การได้รับประทานอาหาร ทำกิจกรรมต่าง ๆ พร้อมหน้ากันในครอบครัว จะช่วยให้ผู้สูงอายุเจริญอาหารได้ เพราะผู้สูงอายุจำเป็นต้องได้รับการดูแลอย่างใกล้ชิด รวมถึงการป้องกันโรคและคุณภาพชีวิต โภชนาการที่เหมาะสมกับผู้สูงวัยจึงเป็นเรื่องสำคัญที่คนใกล้ชิดต้องดูแล เอาใจใส่เป็นอย่างดี
เรียบเรียงบทความโดย ศรัณย์ จุลวงษ์
Cookie | Duration | Description |
---|---|---|
cookielawinfo-checkbox-analytics | 11 months | This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Analytics". |
cookielawinfo-checkbox-functional | 11 months | The cookie is set by GDPR cookie consent to record the user consent for the cookies in the category "Functional". |
cookielawinfo-checkbox-necessary | 11 months | This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookies is used to store the user consent for the cookies in the category "Necessary". |
cookielawinfo-checkbox-others | 11 months | This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Other. |
cookielawinfo-checkbox-performance | 11 months | This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Performance". |
viewed_cookie_policy | 11 months | The cookie is set by the GDPR Cookie Consent plugin and is used to store whether or not user has consented to the use of cookies. It does not store any personal data. |