เผยแพร่: 2
เผยแพร่: 2
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร. ทันตแพทย์หญิงรชยา จินตวลากร
คณะทันตแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
สภาวะปากแหว่งเพดานโหว่เป็นปัญหาด้านสาธารณสุขปัญหาหนึ่ง ส่งผลต่อผู้ป่วยทั้งด้านการทำงานระบบบดเคี้ยว และการใช้ชีวิตประจำวัน นอกจากทำให้เกิดปัญหาทางร่างกายแล้ว ยังทำให้เกิดปัญหาทางจิตใจและสังคมตามมา โดยเฉพาะผู้ป่วยที่มีฐานะยากจนและด้อยโอกาส การรักษาทางทันตกรรมในผู้ป่วยปากแหว่งเพดานโหว่ (cleft lip and cleft palate) เป็นหนึ่งในภารกิจของทันตแพทย์ ที่มีหน้าที่โดยตรงในการรักษาร่วมกับบุคลากรทางการแพทย์สาขาอื่น ๆ
คณะทันตแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ได้ทำการศึกษาวิจัยเกี่ยวกับการพัฒนาเครื่องมือจากวัสดุฉลาด (Smart Materials) หรือ นิกเกิลไทเทเนียม (Nickle Titanium) เนื่องจากวัสดุชนิดนี้มีคุณสมบัติที่โดดเด่นคือสามารถจำรูปได้ (shape memory) และมีความยืดหยุ่นสูง (superelasticity) ทำให้แรงที่ได้จากวัสดุชนิดนี้มีขนาดเบา และคงที่ ซึ่งเป็นพื้นฐานในการพัฒนาเครื่องมือยืดสันกระดูก เนื่องจากปัญหาการใช้เครื่องมือประเภทนี้ในการยืดกระดูกโดยการไขสกรูจะให้แรงสูง ทำให้ผู้ป่วยมีอาการปวด ดังนั้น การนำวัสดุนิกเกิลไทเทเนียมที่มีมาพัฒนาและออกแบบให้เหมาะสมกับการใช้งานจะช่วยให้ลดอาการเจ็บปวดจากการไขสกรูได้ เครื่องมือชนิดนี้ได้ทำการขอจดสิทธิบัตรเป็นทรัพย์สินทางปัญญา ซึ่งเป็นผลงานการประดิษฐ์ที่ได้รับสิทธิบัตรและอนุสิทธิบัตร
ลักษณะโดดเด่นของเครื่องมือยืดสันกระดูกขากรรไกร คือ ตัวที่ใช้ให้แรงเป็นขดลวดนิกเกิลไทเทเนียม ซึ่งให้แรงเบา ๆ อย่างต่อเนื่องและคงที่ โดยก่อนหน้านี้หากไม่ใช้เป็นขดลวดจะใช้วิธีการไขสกรูซึ่งจะให้แรงค่อนข้างสูง ทำให้คนไข้เจ็บปวดพอสมควร คนไข้ต้องไขเองที่บ้านวันละ 2 ครั้ง เช้า/เย็น แต่ขดลวดนิกเกิลไทเทเนียมไม่ต้องไขสกรู จะให้แรงต่อเนื่องตามระยะทางที่กำหนดไว้ ช่วยยืดกระดูกให้ยาวขึ้นตามที่ระยะที่ทันตแพทย์กำหนด โดยหลักการในการยืดกระดูก คือ ตัดกระดูกให้หักก่อนแล้วค่อยยืดเบา ๆ ด้วยแรงและระยะเวลาที่กำหนด ร่างกายจะพยายามซ่อมสร้างกระดูกตามระยะที่ยืดห่างออกทำให้กระดูกมีความยาวเพิ่มขึ้น โดยเครื่องมือนี้เดิมทีใช้ในการยืดสันกระดูกที่เตี้ย แต่สามารถนำมาใช้กับผู้ป่วยที่เป็นปากแหว่งเพดานโหว่ที่มีขากรรไกรบนขนาดเล็กเนื่องจากเด็กได้รับการเย็บเพดานและเย็บริมฝีปาก แต่ไม่ได้รับการดูแลรักษาอย่างต่อเนื่อง ทำให้แผลเป็นจากการเย็บขัดขวางการเจริญเติบโตของขากรรไกรบน ทำให้เกิดการสบฟันที่ผิดปกติ โดยมีลักษณะฟันหน้าล่างคร่อมฟันหน้าบน ซึ่งการรักษาด้วยการผ่าตัดขากรรไกรบนในผู้ป่วยกลุ่มนี้มีข้อจำกัดหลายอย่าง ดังนั้น เครื่องมือยืดสันกระดูกขากรรไกรก็เป็นตัวเลือกหนึ่งในการวางแผนการรักษา
ก่อนหน้านี้มีเครื่องมือยืดสันกระดูกที่เป็นสกรูอยู่แล้ว แต่มีราคาค่อนข้างสูง คนไข้กลุ่มที่เป็นเด็กด้อยโอกาสมีค่อนข้างเยอะ จึงอยากทำเครื่องมือใช้ในประเทศ ที่มีราคาถูกกว่าการนำเข้าจากต่างประเทศ ซึ่งหากทำได้เวลาใส่เครื่องมือในเด็กกลุ่มนี้ เครื่องมือก็จะยืดขากรรไกรบนด้วยแรงเบา ๆ อย่างต่อเนื่อง ทำให้เนื้อเยื่อรอบ ๆ ปรับตัวได้ดี ช่วยลดปัญหาการคืนกลับหลังการผ่าตัดได้ และเนื่องจากเครื่องมือค่อย ๆ ยืดได้เองผู้ป่วยสามารถกลับไปรักษาตัวที่บ้านได้ในระหว่างยืดสันกระดูก
เครื่องมือนี้เดิมทีใช้ในการรักษาผู้ป่วยที่มีปัญหาสันกระดูกเตี้ยที่มักพบได้ในกลุ่มผู้สูงอายุที่ถอนฟันไปนานจนสันกระดูกฟันเตี้ยทำให้ไม่สามารถใส่ฟันเทียมได้อย่างมีประสิทธิภาพ เนื่องจากไม่มีกระดูกรองรับฟันเทียม รวมถึงหากจะใส่รากเทียมก็ใส่ไม่ได้ เพราะสันกระดูกเตี้ย ดังนั้น หากเราใช้เครื่องมือยืดสันกระดูกให้สูงขึ้นจะสามารถใส่รากเทียมได้ โดยเมื่อใส่เครื่องมือในปากคนไข้แล้ว สามารถกลับบ้านได้ไม่ต้องนอนโรงพยาบาล
เนื่องจากเครื่องมือชนิดนี้พึ่งได้รับอนุสิทธิบัตร จึงยังอยู่ในระหว่างกระบวนการศึกษาวิจัยและทดลองก่อนนำมาใช้รักษาผู้ป่วย โดยใช้ระยะเวลาไม่เกิน 1-2 ปี หากปลอดภัย และมีประสิทธิภาพ ก็จะเริ่มนำเครื่องมือยืดสันกระดูกขากรรไกรชิ้นนี้มาใช้ในกลุ่มโรงพยาบาลมหาวิทยาลัยก่อน ถ้าได้ใช้จริงก็ใช้ในกลุ่มคนไข้ที่เป็นปากแหว่งเพดานโหว่ จะเสริมกับการดูแลผู้ป่วยโดยองค์รวมของสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) ซึ่งให้การดูแลผู้ป่วยปากแหว่งเพดานโหว่ตั้งแต่แรกเกิดจนถึงการแก้ไขการสบฟันผิดปกติทั้งการจัดฟัน รวมถึงการจัดฟันร่วมกับการผ่าตัด
วัสดุฉลาดเพื่อการแพทย์ เปรียบเสมือนการเปิดโลกอีกใบในการพัฒนาเครื่องมือที่มีความหลากหลายทางการแพทย์ เช่น เครื่องมือยืดสันกระดูกขากรรไกรที่ทำจากวัสดุฉลาดนิกเกิลไทเทเนียม ซึ่งจริง ๆ เป็นวัสดุที่เราได้ใช้อยู่ในชีวิตประจำวัน ได้แก่ ตัวควบคุมอุณหภูมิของฝักบัว ขอบเสื้อชั้นในบราที่ไม่บิดไม่งอ วัสดุเหล่านี้ทำมาจากนิกเกิลไทเทเนียมที่มีคุณลักษณะเฉพาะที่น่าสนใจ และเป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาเครื่องมือทางด้านการแพทย์จากวัสดุฉลาดหรือการพัฒนาวัสดุต่าง ๆ ทำให้เกิดประโยชน์ในการรักษา ช่วยให้ผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตที่ดี และช่วยลดต้นทุนของประเทศต่อไป
เรียบเรียงบทความ โดย คุณสาธิดา ศรีชาติ
นักประชาสัมพันธ์ งานสื่อสารองค์กร กองบริหารงานทั่วไป
Cookie | Duration | Description |
---|---|---|
cookielawinfo-checkbox-analytics | 11 months | This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Analytics". |
cookielawinfo-checkbox-functional | 11 months | The cookie is set by GDPR cookie consent to record the user consent for the cookies in the category "Functional". |
cookielawinfo-checkbox-necessary | 11 months | This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookies is used to store the user consent for the cookies in the category "Necessary". |
cookielawinfo-checkbox-others | 11 months | This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Other. |
cookielawinfo-checkbox-performance | 11 months | This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Performance". |
viewed_cookie_policy | 11 months | The cookie is set by the GDPR Cookie Consent plugin and is used to store whether or not user has consented to the use of cookies. It does not store any personal data. |